Tự luyến là gì? Dấu hiệu nhận biết và cách điều trị bệnh tự luyến

Tự luyến là gì? Đó là một câu hỏi mà nhiều người đặt ra, đặc biệt khi đối mặt với những cá nhân luôn đặt bản thân lên hàng đầu. Để nhận biết bản thân có mắc bệnh tự luyến hoặc nếu có những dấu hiệu của bệnh bạn vẫn có thể điều trị bằng các giải pháp mà CareerViet chia sẻ trong bài!   

Tự luyến là gì?

Tự luyến là gì? Đây là một thuật ngữ tâm lý học dùng để chỉ một kiểu tính cách đặc trưng bởi sự quan tâm thái quá đến bản thân. Người tự luyến thường tìm kiếm sự công nhận và khen ngợi từ người khác, và có thể có xu hướng đánh giá cao giá trị của bản thân một cách thái quá. Trong tâm lý học, tự luyến có thể liên quan đến một số rối loạn nhân cách, nhưng không phải ai tự luyến cũng mắc phải những vấn đề này. Nó có thể xuất hiện ở mức độ khác nhau trong mỗi người.

Nguyên nhân của bệnh tự luyến

Vậy nguyên nhân của bệnh tự luyến là gì? Trên thực tế bệnh tự luyến (hay còn gọi là rối loạn nhân cách tự luyến) xuất hiện bởi nhiều yếu tố sau đây:

– Di truyền: Một số nghiên cứu cho thấy có thể có yếu tố di truyền liên quan đến bệnh tự luyến. Gen đóng vai trò quan trọng trong việc hình thành tính cách và hành vi của con người.

– Môi trường: Môi trường sống và các mối quan hệ xã hội đóng vai trò quan trọng trong việc hình thành tính cách. Một số yếu tố môi trường có thể góp phần vào sự phát triển của bệnh tự luyến như:

– Gia đình: Cách nuôi dạy con cái, sự quan tâm quá mức hoặc thiếu quan tâm của cha mẹ có thể ảnh hưởng đến sự hình thành lòng tự trọng và cách nhìn nhận bản thân của trẻ.

– Xã hội: Áp lực thành công, sự cạnh tranh cao, các tiêu chuẩn xã hội về vẻ đẹp và sự giàu có có thể khiến người ta trở nên quá chú trọng vào bản thân.

– Tâm lý: Các trải nghiệm trong quá khứ, chấn thương tâm lý, đặc biệt là trong thời thơ ấu, có thể để lại những vết sẹo tâm lý và ảnh hưởng đến cách người ta tương tác với thế giới xung quanh.

Vì thế, việc nhận diện nguyên nhân của bệnh tự luyến bản thân và điều trị rối loạn này thường cần đến sự can thiệp của chuyên gia tâm lý hoặc tâm thần.

Nhận biết bệnh tự luyến qua dấu hiệu nào?

Làm thế nào để nhận biết bệnh tự luyến? Hay dấu hiệu của bệnh tự luyến là gì?

Tự ca ngợi bản thân quá mức

Người tự luyến thường có xu hướng thu hút sự chú ý của mọi người và cảm thấy không thoải mái khi không phải là tâm điểm. Họ thường có cái tôi quá lớn, luôn cho rằng mình là trung tâm của vũ trụ.

Người mắc bệnh tự luyến thường nhấn mạnh thành công cá nhân, cho rằng những thành tựu của mình là vượt trội hơn hẳn người khác. Hơn nữa, họ luôn tự tin rằng mình có tài năng, trí tuệ hoặc sự hấp dẫn hơn người, ngay cả khi không có bằng chứng rõ ràng.

Luôn đánh giá cao bản thân

Người mắc bệnh tự luyến luôn tự tin rằng mình có tài năng, trí tuệ hoặc sự hấp dẫn hơn người, ngay cả khi không có bằng chứng rõ ràng. Họ liên tục tìm kiếm sự khen ngợi và xác nhận từ người khác về giá trị và thành công của mình. Chính vì thế, người mắc bệnh tự luyến rất nhạy cảm với những lời chỉ trích và thường đổ lỗi cho người khác.

Coi trọng ngoại hình

Việc coi trọng ngoại hình đối với người mắc bệnh tự luyến là gì? Trên thực tế,  không phải ai tự luyến cũng sử dụng ngoại hình như một công cụ này. Nhưng ngoại hình có thể là một công cụ để người tự luyến thu hút sự chú ý và khẳng định giá trị bản thân.

Người mắc bệnh này có thể dành rất nhiều thời gian và nỗ lực để chăm sóc bản thân, từ việc chọn lựa trang phục đến việc làm đẹp, với mục đích thu hút sự chú ý và công nhận từ người khác.Ngược lại, họ có thể rất nhạy cảm với những bình luận hoặc chỉ trích liên quan đến ngoại hình của mình, cảm thấy tổn thương khi bị phê bình.

Thích khoe khoang, phóng đại

Thích khoe khoang, phóng đại đối với người mắc bệnh tự luyến là gì? Đây là một trong những đặc điểm nổi bật của người mắc bệnh tự luyến là xu hướng khoe khoang và phóng đại thành tích của bản thân. Họ thường có nhu cầu mãnh liệt được người khác ngưỡng mộ và công nhận, nên thường phóng đại những thành công của mình, thậm chí có thể bịa đặt những câu chuyện để tạo ấn tượng.

Mặt khác, họ luôn tìm cách so sánh mình với người khác và chứng minh rằng mình hơn hẳn. Thậm chí là đổ lỗi cho người khác hoặc tìm cách biện minh cho những thất bại của mình.

Những ảnh hưởng của bệnh tự luyến

Tác hại và những ảnh hưởng của bệnh tự luyến là gì? Bệnh tự luyến không chỉ ảnh hưởng đến bản thân người mắc mà còn gây ra những tác động tiêu cực đến các mối quan hệ xung quanh. Dưới đây là một số tác hại nghiêm trọng của bệnh này:

Đối với bản thân 

– Mang đến cảm giác cô đơn và trống rỗng: Dù luôn khao khát sự chú ý nhưng sâu bên trong, người tự luyến thường cảm thấy cô đơn và trống rỗng. Họ luôn tìm kiếm sự xác nhận từ người khác để lấp đầy khoảng trống này, nhưng lại khó có thể xây dựng những mối quan hệ bền vững.

– Sợ thất bại: Việc quá coi trọng hình ảnh bản thân khiến họ sợ hãi thất bại. Khi đối mặt với khó khăn, họ dễ dàng đổ lỗi cho người khác hoặc tìm cách biện minh cho hành động của mình.

– Khó khăn trong việc học hỏi và phát triển: Người tự luyến thường cho rằng mình biết tất cả và không cần phải học hỏi từ người khác. Điều này hạn chế khả năng phát triển của bản thân.

Gánh nặng tâm lý: Cảm giác bất an, lo lắng, và tự ti luôn ám ảnh người tự luyến, dẫn đến nhiều vấn đề về sức khỏe tâm thần như trầm cảm, lo âu.

Đối với các mối quan hệ xung quanh

Thiếu sự đồng cảm: Người tự luyến khó đặt mình vào vị trí của người khác, dẫn đến việc họ thường không quan tâm đến cảm xúc của những người xung quanh.

– Xung đột và mâu thuẫn: Việc luôn muốn là trung tâm và không chịu lắng nghe ý kiến của người khác dễ dẫn đến xung đột và mâu thuẫn trong các mối quan hệ.

– Mất đi những người yêu thương: Những người thân thiết xung quanh thường cảm thấy mệt mỏi và chán nản khi đối phó với một người tự luyến.

– Khó khăn trong việc xây dựng các mối quan hệ lâu dài: Thái độ ích kỷ và thiếu tôn trọng khiến người tự luyến khó có thể duy trì các mối quan hệ bền vững.

Nên làm gì khi mắc bệnh tự luyến?

Bệnh tự luyến là một rối loạn nhân cách phức tạp, đòi hỏi quá trình điều trị lâu dài, sự kiên trì từ cả người bệnh và chuyên gia. Vậy cách điều trị hiệu quả nhất đối với người mắc bệnh tự luyến là gì? Có cần phải sử dụng thuốc không?

Trên thực tế,  thuốc thường không được sử dụng như phương pháp điều trị chính cho bệnh tự luyến. Tuy nhiên, trong một số trường hợp, bác sĩ có thể kê đơn thuốc chống trầm cảm hoặc chống lo âu để giảm nhẹ các triệu chứng đi kèm như trầm cảm, lo âu.

Vậy phương pháp chữa bệnh tự luyến là gì cho hiệu quả? Đó chính là iệu pháp tâm lý:

– Liệu pháp hành vi nhận thức (CBT): Giúp người bệnh nhận biết và thay đổi những suy nghĩ tiêu cực, sai lệch về bản thân và người khác.

– Liệu pháp tâm động lực: Tìm hiểu sâu vào tiềm thức để khám phá những nguyên nhân gốc rễ gây ra bệnh tự luyến.

– Liệu pháp nhóm: Cung cấp một môi trường an toàn để người bệnh chia sẻ cảm xúc, học hỏi từ những người khác và rèn luyện kỹ năng giao tiếp.

Những lưu ý khi giao tiếp với người mắc bệnh tự luyến

Trong quá trình giao tiếp, tiếp xúc với người mắc bệnh tự luyến, ta cần lưu gì điều gì? Bạn có thể cân nhắc những lưu ý sau:

– Lắng nghe cẩn thận: Hãy chú ý lắng nghe những gì họ nói. Dù có thể có phần tự mãn, việc thể hiện sự quan tâm có thể giúp họ cảm thấy được công nhận.

– Tránh chỉ trích trực tiếp: Người tự luyến thường nhạy cảm với chỉ trích. Hãy lựa chọn cách phản hồi một cách nhẹ nhàng và tích cực để giảm thiểu sự phòng vệ.

– Khen ngợi một cách chân thành: Nếu bạn thấy có điểm tích cực, hãy khen ngợi họ một cách chân thành. Điều này có thể tạo ra môi trường giao tiếp tốt hơn.

– Tránh mâu thuẫn không cần thiết: Nếu có thể, hãy tránh những cuộc tranh cãi không cần thiết. Họ có thể không dễ chấp nhận ý kiến khác biệt.

– Khuyến khích sự tự phản ánh: Hỏi họ về cảm xúc và trải nghiệm của họ để khuyến khích sự tự phản ánh, giúp họ nhìn nhận bản thân và mối quan hệ với người khác.

Tự luyến là gì? Hay nguyên nhân, dấu hiệu và cách điều trị bệnh tự luyến là gì đã được CareerViet chia sẻ chi tiết qua bài viết nêu trên. Vì vậy, nếu bạn đang có dấu hiệu của bệnh này hãy cố gắng điều trị và thay đổi chúng. Bởi trên thực tế, tác hại của căn bệnh này không chỉ ảnh hưởng đến bản thân, những người xung quanh mà còn gây ảnh hưởng đến công việc của chính bạn. Hãy tham khảo tại website CareerViet.vn để tìm hiểu thêm nhiều bệnh tâm lý khác để tìm phương pháp thay đổi kịp thời bạn nhé!